В эти дни в Монголии, В Улан Бааторе вышел сборник стихов монгольских народов, среди которых замечательные стихи, представлявшей нашу республику потессы Осорин Утнасун. Я распознал ее стихи на монгольский язык, а затем, чтоб вам было понятней привел к калмыцкому, некоторые слова, которых нет в калмыцком оставил так как есть и сделал сноску, чтобы вам было понятней
ШҮЛГМ ҖИРҺЛӘР ДЕВРНӘ
Ачта буурл аавин
Амн цаһан йөрәлднь
Альвн цова бичкдүдин
Альмн улан чирәднь
Шүлгм җирһләр деврнә
Шүлгм байрар инәнә
Эңкр хәәртә ээҗин
Өр җөөлн седклднь
Өлзә хатхдг күүкнә
Өөтә арвн хурһднь
Җирһләр деврнә
Шүлгм эңсәд дуулна
Эр күүнә җирһлнь
Эмнг мөрнәннь нурһнд
Һармһа цалмта залуһин
Һарыннь нег шүрүснднь
Шүлгм җирһләр деврнә
Шүлгм делкә кеднә
Түңгә туула бултсн
Теегин нег булңднь
Түмн агт довтлсн
Турунаннь нег ишклдлднь
Шүлгм җирһләр деврнә
Шүлгм зүркм авлна
Нур дундан товасн
Нуһсна нег девлтднь
Нудрман чинә зүрктә
Нууцин нег үгднь
Шүлгм җирһләр деврнә
Шүлгм дурар буслна
Затин үнр шиңгсн
Зандн цәәһин амтднь
Цегәһәр ундан дарулсн
Целмг нег өдртнь
Шүлгм җирһләр деврнә
Шүлгм байр белглнә
Навс невтлм салькта
Хагсу нег ишкрлтднь
Хаврин ноһаг әмдрүлдг
Хурин нег дусалднь
Шүлгм җирһләр деврнә
Шүлгм цецгә теврнә
Төр төвшүнәрн хамтсн
Нәәрин нег өдртнь
Товшурин айсар бииллдсн
Нәәхлсн ээх даладнь
Шүлгм җирһләр деврнә
Шүлгм живр урһана
ДӨРВН ӨӨРД
Дөрвн өөрд гиж-
Толв көк
Таңнантн судсн
Тенд энд бүүрлсн
Тавн моңһлын негн
Дөрвн өөрд гиж-
Ижл һолыг хомнсн
Теңгин нег тал
Иргән салҗ хотлсн
Алтан буурл домг
Эмәл деер дүүрлсн
Эр хоңһрин дун,
Хамг моңһлан үглсн
Хальмг аҗрһин үүрсән
Дөрвн өөрд гиҗ-
Холын үүл нивтлсн
"Ээҗин дун бүүвән"
Өткнднь моһа шуршго
Өөһин дөрвн бүргд
Өвгдин дууль цомнсн
Долан дуңһрана дүүрән
Алтан теңгрт элчлсн
Эр бор харцха
Дөрвн өөрд гиҗ-
Әмдин чөләнд җирһсн
Амргин алтн келкә
Байна чөләнд батрлсн
Бамбр улан залатн
Туула уйдл гүврдсн
Долан одна сид,
Төмр дөрә өшклсн
Далын шүрмсмә күч
Дөрвн өөрд гиҗ-
Аврһан күчтәһән һәәхүлсн
Аавин көвүн Һалдма
Ар бумбд алдршсн
Алхм хол Йовһн Мергн
Тууль Җанһран хәәлсн
Таңна цооршго тосн кел
Товшурин цоклһ дахсн
Төрл элгнә сүлҗән
Дөрвн өөрд гиҗ-
Бүтүн элгн бишрдсн
Бөртә чонын уульлһн
Би моңһл гиҗ босхсн
Бурнтган таслсн хальмг
Әмндән санҗ зовсн
Алг махна тасрха
Харан күрсн һазртан
Харһх заята моңһл
ШҮЛЭГ МИНЬ
ЖАРГАЛААР ДЭВЭРНЭ
Ачтай буурал аавын
Аман цагаан ерөөлд нь
Албин цовоо1 бичкэдүүдийн
Алиман улаан царайд нь
Шүлэг минь жаргалаар дэвэрнэ
Шүлэг минь байраар инээнэ
Энхрий хайртай ээжийн
Өр зөөлөн сэтгэлд нь
Өлзий хатгадаг хүүхний
Ойтой арван хуруунд минь
Жаргалаар дэвэрнэ
Шүлэг минь энсээд дуулна
Эр хүний жаргал нь
Эмнэг мөриныхоо нуруунд
Гарамгай2 цаламтай залуугийн
Гарынх нь нэг шөрмөсөнд нь
Шүлэг минь жаргалаар дэвэрнэ
Шүлэг минь дэлхий кэднай
Түнгий туулай бултсан
Тээгийн нэг буланд нь
Түмэн агт довтолсон
Турууных нь нэг гишгэлдэлд нь
Шүлэг минь жаргалаар дэвэрнэ
Шүлэг минь зүрхийм авална
Нуур дундаа товойсон3
Нугасаа нэг дэвэлтэд нь
Нударгын чинээ зүрхтэй
Нууцхан нэг үгэнд нь
Шүлэг минь жаргалаар дэвэрнэ
Шүлэг минь дураар буцална
Затийн үнэр шингэсэн
Зандан цайгийн амтанд нь
Цэгээгээр умдаан даруулсан
Цэлмэг нэг өдөрт нь
Шүлэг минь жаргалаар дэвэрнэ
Шүлэг минь баяр бэлэглэнэ
Навс4 нэвтлэм салхитай
Хагсуу нэг исгэрэлтэд нь
Хаврын ногоог амьдруулдаг
Хурын нэг дусалд нь
Шүлэг мннь жаргалаар дэвэрнэ
Шүлэг минь цэцгээ тэвэрнэ
Төр төвшүүнээрээ хамтасан
Найрын нэг өдөрт нь
Товшуурын аясаар бийлэлдсэн
Найхалсан ээх даланд нь
Шүлэг минь жаргалаар дэвэрнэ
Шүлэг минь жигүүр ургана
1ЦОВОО 1) осмысленный; смышлёный; 2) бойкий, ловкий, проворный, бодрый; 3) весёлый, шутливый, живой; цовоо цолгин зантай весёлого, приветливого нрава.
2ГАРАМГАЙ 1) выдающийся, превосходящий, отличающийся; выделяющийся; бусдаас маш гарамгай превосходящий других (силою, ловко¬стью); улс төрийн гарамгай зүтгэлтэн выдающийся политический деятель; 2) наилучший; 3) способный, ловкий.
3ТОВОЙХ 1) выдаваться, выступать (над поверхностью); возвышаться бугром; делаться рельефным; 2) шилж. выделяться; отличаться; товойн гарсан выдающийся.
4НАВС шашин., хүндэтгэл. платье, одеяние; бурханы навс одеяние будды.
ДӨРВӨН ОЙРАДУУД
Дөрвөн ойрадууд гиж-
Толво хөх
Тагнайн тань судсан
Тэнд энд бүүрилсэн
Таван монголын нэгэн
Дөрвөн ойрадууд гиж-
Ижил голыг хомносон
Тэннэйгийн нэгэн тал
Иргэ салж хотолсон
Алтайн буурал домог
Эмээл дээр дууралсан
Эр хонгорын дуун,
Хамаг монголоо үгийлсэн
Халимаг азрагын үүрсэн
Дөрвөн ойрадууд гиж-
Холын үүл нивтэлсэн
"Ээжийн дуны бүүвэйн"
Өтхөнд нь могой шурашгүй
Ойгийн дөрвөн бүргэд
Өвгөдийн дууль цомносон
Долоон данграаны дууриан,
Алтайн тэнгэрт элчилсэн
Эр бор харцагай
Дөрвөн ойрадууд гиж-
Амьдын чөлөөнд жаргасан
Амрагийн алтан хэлхий
Баяны чөлөөнд батарласан
Бамбр улаан залаатан
Туулай уядал гүвэрдсэн
Долоон одны сид,
Төмөр дөрөө өшхөлсөн
Далын шөрмөсмэй хүч
Дөрвөн ойрадууд гиж-
Аврагаа хучтэнээ гайхуулсан
Аавын хөвүүн Галдамбаа
Ар бумбад алдаршсан
Алхам хол Явган Мэргэн
Тууль Җангараа хайлсан
Тагнай цооршгүй тосон хэл
Товшуурын цохилго дагасан
Төрөл элгэний сүлжээн
Дөрвөн ойрадууд гиж-
Бүтүн элгэн бишрдэсэн
Бөртэ чонын уйлалган
Би монгол гиж босгосон
Бурунтаган тасалгсан халимаг
Аминдаа санаж зовогсон
Алаг махны тасархай
Хараа хүрсэн газартаа
Харгах жаята монгол
